Y Tý mùa "săn" mây đẹp quyến rũ. Ảnh: Lê Hồng Hà

Cũng giống như bất kỳ xã vùng cao nào ở Tây Bắc, Y Tý là điểm đến không dễ dàng để chinh phục, nhất là với tay lái trẻ thừa đam mê nhưng thiếu kinh nghiệm và vốn chỉ quen với con đường nhựa bằng phẳng của đồng bằng. Những cú xóc nảy, lắc lư mỗi lần xe chạy qua đoạn đường gập ghềnh, các con dốc cao hay khúc cua ngoằn nghèo… của Y Tý cũng đủ khiến những tay lái phải gồng mình tập trung cao độ để vượt qua.

Từ ngày đường đi được cải thiện, việc di chuyển tới Y Tý không còn khổ ải như trước, người ta tìm đến Y Tý nhiều hơn vừa để tìm hiểu nét văn hóa truyền thống của những dân tộc thiểu số, vừa để thưởng ngoạn cảnh sắc thiên nhiên. Trong đó những biển mây bồng bềnh như bông là điều thu hút bậc nhất của xã vùng cao Y Tý đối với mỗi du khách.

Biển mây Y Tý bồng bềnh khỏa lấp trên những rặng núi. Ảnh: Nguyễn Trung Quân

Xã Y Tý nằm ở huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, trên độ cao hơn 2.000m, tựa vào dãy núi Nhìu Cồ San có đỉnh cao 2.660m. Nằm ở độ cao chạm được vào mây và hầu như quanh năm ẩn trong mây mù nên Y Tý được gọi là “vùng đất mù sương”. Nơi ấy mây đặc quánh lại, cảm giác nếu đưa tay vén, mây sẽ dạt qua một bên để lộ ra không gian tươi sáng.

Tháng 9 đến tháng 4 hàng năm là mùa "săn" mây Y Tý. Ảnh: Lê Hồng Hà

Đến Y Tý trong những ngày mây mù, bạn chẳng thể nhìn xa được quá 10m. Và chợ phiên mỗi lần họp đều trắng đục màu mây. Đi chợ, nếu có gặp người quen thì họ cũng nhận nhau đầu tiên qua giọng nói, còn muốn nhìn rõ mặt thì phải sát lại thật gần. Nắng là thứ rất hiếm hoi của thị trấn này, và sự hiện diện của nắng ở Y Tý được tính theo giờ, theo ngày chứ không phải theo mùa.

Là “nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt” nên Y Tý mùa nào cũng đẹp như một bức tranh “sơn thủy hữu tình”. Với người Hà Nhì, đây là mảnh đất của 3 vùng trời lãng mạn dành để yêu thương. Đó là trời mù luôn hiện diện ở trung tâm, trời nắng tại Nhìu Cồ San và trời quang đãng ở khu vực Thèn Pa.

Còn với du khách, Y Tý quyến rũ bởi 3 mùa nối tiếp nhau cùng xoay vòng theo thời gian của đất trời: mùa lúa chín (tháng 8 - tháng 9), mùa mây (tháng 9 đến tháng 4 năm sau) và mùa nước đổ (tháng 5 – tháng 6).

Sau những ngày mưa, khi trời vừa có nắng cũng là lúc mây Y Tý đẹp nhất. Ảnh: Nguyễn Trung Quân

Mây Y Tý đẹp nhất khi trời chợt hửng nắng sau những ngày sương mù hay mưa phùn rét mướt. Mây nhiều và rõ ràng như biển bông bồng bềnh ôm ấp lấy bản làng. Mây chờn vờn trên từng rặng núi. Mây ùa tới tấp lên những thửa ruộng bậc thang, như tràn lên cả con đường đất để hòa cùng màu xanh của trời và của đại ngàn, tạo nên cảnh tượng vừa nên thơ vừa hùng vĩ, tráng lệ. Trong khung cảnh tình tứ đó, bạn sẽ thấy những người Hà Nhì, người Mông vừa ngồi sưởi nắng vừa ngắm nhìn biển mây của quê hương họ.

Mây ở Y Tý cũng thường xuyên thay đổi như muốn bộc lộ tâm tình bằng hình thái riêng. Khi thì nó la đà dưới thấp, lúc lại dập dềnh bao phủ khắp bản làng khiến ta ngỡ mình lạc vào cõi mộng.

Trong đó, mây luồn là đẹp nhất và được coi là “đặc sản” của Y Tý. Những sóng mây xô vào nhau cuồn cuộn, uốn mình duyên dáng qua những khe núi như một dòng sông lơ lửng, nổi bật giữa màu xanh của rừng già khiến ai cũng muốn dừng lại ngắm nhìn và thu vào tận mắt vẻ đẹp đặc trưng của miền sơn cước.

Nếu sự hấp dẫn của Đà Lạt đến từ sắc màu rực rỡ của ngàn hoa, Hà Nội đẹp với gam màu cổ kính và trầm mặc thì sức hút của Y Tý bắt nguồn từ sự mộng ảo của những màn mây mù, mưa sương và cả núi rừng. Điều này tạo nên vẻ đặc trưng và trở thành tên gọi của vùng đất lúc nào cũng chìm nghỉm trong mây đặc quánh. Bởi thế , Y Tý mùa săn mây lúc nào cũng rộn ràng và hừng hực sức trẻ được truyền từ những bàn chân đam mê ngao du và trái tim luôn rung cảm trước tạo hóa.

Tuấn Nghĩa