Từ cuối tháng 9 đến tháng 12 hàng năm, cảnh sắc suối Yến (Mỹ Đức, Hà Nội) càng thêm phần mộng ảo và đẹp như khung cảnh cổ tích. Đó là bức tranh của núi non trùng điệp với những hàng cây đang thay lá vàng, bầu trời xanh trong ôm trọn lấy sóng nước mênh mông rực rỡ sắc hồng. Chỉ cần ngồi trên thuyền xuôi theo dòng nước dịu dàng xanh thẳm, mọi ưu phiền như chợt tan biến hết.

Suối Yến mùa "nước nở hoa" quyến rũ đến nao lòng. Hoa súng không quy tụ thành mảng lớn mà trôi lững lờ trên mặt nước như một suối hoa. Những kẻ si hoa thường ghé tai nhau rằng, nên tranh thủ lúc thuyền đi đến Bến Trò, bảo cô lái đò đưa đi thăm những nơi hoa nở nhiều nhất, kẻo chiều về trễ lại bỏ lỡ những phút giây hoa khoe sắc hương.

Hoa súng có thân rễ bò dài trong bùn, lá to tròn nổi trên mặt nước, mép lá có răng, cuốn dài.

Thời điểm hoa súng nở đều và đẹp vẫn là từ trung tuần tháng 10 đến hết tháng 11. Nhưng không phải cứ đến mùa là những bông súng lại xòe bung cánh mà chúng “kén” giờ để tỏa sắc, đưa hương. Hoa súng đặc biệt nở đẹp nhất vào tầm sáng và trưa. Khi những tia nắng mới gọi bình minh dậy, súng mới rục rịch vươn mình hé nở. Những cánh hoa mỏng manh ướt sương cùng hướng về phía mặt trời như dâng lên món lễ vật tinh khiết nhất. Đến cuối giờ chiều, khi tắt nắng, hoa súng liền cụp lại. Loài hoa thú vị này cũng khép mình “nghỉ ngơi” mỗi đêm về để sớm mai, bình minh lại gọi chúng thức giấc.

Cũng giống sen, súng là cây thân thảo, sống phổ biến ở những nơi ruộng nước, ao hồ nhiều bùn. Cùng là hai loài hoa đẹp nổi tiếng sống trong nước, mọc trong bùn, nếu sen được yêu thích bởi vẻ thanh tao và kiêu sa, thì súng lại dễ đi vào lòng người bởi vẻ đẹp giản dị, tinh khôi, nhẹ nhàng. Lá sen kiêu hãnh vươn cao khỏi mặt nước, còn lá súng bằng lòng tựa vào nước mà nghỉ ngơi, nhẩn nha. Bởi thế mà trong chữ Hán, hoa súng được gọi là “thụy liên”, nghĩa là “sen ngủ”. Ngoài ra, súng còn có nhiều tên gọi khác: huệ nước, nữ vương của sông hồ, hoa hồng của nước ...

Hoa súng cũng tượng trưng cho tinh thần vượt khó của con người. Chúng không kén đất, chỉ cần có nước và ánh sáng mặt trời thì sẽ sinh trưởng mạnh và cho những bông súng đẹp. Tuy nhiên, nếu đem loài hoa kỳ lạ này trồng trong vườn nhà thì cây sẽ không cho hoa. Loại cây này vươn lên theo nước lũ, nước càng dâng cao thì cuống lá, cọng lá càng dài, lá càng trải rộng trên mặt nước. 

Hoa súng không nhô cao trên mặt nước như hoa sen. Mỗi  bông hoa sẽ tươi từ 3 - 5 ngày. Khi không còn nở nữa, hoa sẽ từ từ chìm xuống mặt nước.

Nhắc đến thu, người ta nghĩ ngay đến khoảng trời rực lá vàng hay những tia nắng vàng ươm không gắt. Nhưng màu hồng rực rỡ, tươi vui của những khóm súng nở bung cũng làm xao xuyến lòng người...

Cuối thu, khi sen đã bắt đầu tàn thì súng vẫn còn nán lại cùng ta một mùa nữa để bầu bạn, để kể chuyện với trời thu. Những bông súng như một lời nhắn nhủ về sự son sắt, thủy chung, như một bản nhạc da diết về những ngày thu không chỉ có lá vàng mà còn rực rồng mùa hoa ngát hương trên mặt nước...

Minh Phương
Ảnh: Nguyễn Trung Quân