Tọa lạc trên một núi đá cao 150m có bề mặt bằng phẳng ở thủ đô Athens của Hy Lạp, Acropolis là tòa thành cổ nổi tiếng bậc nhất trên thế giới, đồng thời là kỳ quan kiến trúc số một của nền văn minh Hy Lạp còn tồn tại đến ngày nay.
Acropolis trong tiếng Hy Lạp vốn có nghĩa là thành phòng thủ. Tại Hy Lạp thời xưa, mỗi thành phố đều có một acropolis kiên cố, là nơi dân chúng sẽ lánh nạn khi bị kẻ thù tấn công.
Tuy nhiên, Acropolis tại Athens quá nổi tiếng nên ngày nay, khi nhắc đến Acropolis, người ta sẽ hiểu đó là Acropolis của Athens mà không cần một định danh nào khác.
Về mặt lịch sử, năm 490 TCN, người Athens đã đặt những tảng đá đầu tiên làm nền móng thành Acropolis để tôn thờ vị thần hộ mệnh của thành phố - nữ thần Athena Parthenos. Nhưng 10 năm sau, công trình này đã bị người Ba Tư phá hủy. Sau 30 năm tạm ngừng, nhà lãnh đạo Pericles đã cho xây dựng lại Acropolis với quy mô hoành tráng gấp nhiều lần.
Các công trình của Acropolis được xây dựng với phong cách kiến trúc Doric của Hi Lạp. Ngày nay quần thể kiến trúc Acropolis còn lại những công trình chính là cổng Propylaia, đền Erechtheion, đền Nike và đền Parthenon.
Cổng Propylaia có dạng của một tòa nhà bề thế với 2 cánh vươn ra từ gian nhà trung tâm, được xây dựng bằng đá cẩm thạch trắng, đá cẩm thạch xám và đá vôi. Trước Propylaia là hệ thống bậc cấp dẫn lên Acropolis
Đền Erechtheion mang đậm nét kiến trúc Hy Lạp nhưng có mặt bằng không đốì xứng, gồm 3 phần gần như độc lập với 3 mái nhà riêng biệt, đó là một hiện tượng kỳ lạ nhưng lại làm nó trở thành một kiệt tác.
Trong khi đó, đền thờ Athena Nike có chất liệu là đá cẩm thạch, kích thước đền khá nhỏ nên dễ dàng đặt ở đầu mũi đá chênh vênh, vị trí ưa thích của nữ thần Athena.
Đền Parthenon, tâm điểm của Acropolis được coi là công trình kiến trúc đẹp nhất của nghệ thuật Hy Lạp cổ đại và cũng là công trình đẹp nhất trong lịch sử kiến trúc thế giới.
Đền được chia làm ba phần rõ rệt: Pronaos (tiền sảnh), Naos (gian thờ) và Opictodom (phòng để châu báu). Ngôi đền có hành lang cột bao quanh, hai mặt chính có tám cột và mười bảy cột ở hai bên. Công trình được xây dựng hoàn toàn từ đá cẩm thạch Pentelic tươi sáng, riêng mái nhà và trần nhà được chạm khắc từ gỗ Cypress có mùi thơm.
Có thể nói, thành cổ Acropolis là biểu tượng cô đọng nhất cho một thời kỳ vinh quang của nền văn minh Hy Lạp cổ đại.
Theo Kienthuc
