Làng gốm Bát Tràng nằm ven sông Hồng thuộc huyện Gia Lâm, ngoại thành Hà Nội. Bát Tràng có nghĩa là “cái sân lớn”. Tên Bát Tràng được hình thành từ thời Lê, đó là sự hội nhập giữa 5 dòng họ gốm nổi tiếng của làng Bồ Bát xứ Thanh với dòng họ Nguyễn ở đất Minh Tràng. Năm dòng họ lớn gồm các họ Trần, Vương, Nguyễn, Lê, Phạm đã họp và quyết định đưa một số nghệ nhân, thợ gốm và gia đình con cháu dời làng di cư về phía kinh thành Thăng Long tìm đất lập nghiệp. Họ dừng chân tại vùng 72 gò đất trắng làng Minh Tràng.

Ngày nay, làng gốm Bát Tràng chuyên sản xuất các gốm sứ với nhiều công năng khác nhau từ: đồ dùng sinh hoạt, đồ thờ cúng, sản phẩm gốm sứ mỹ nghệ... các dòng họ vẫn giữ được chất nghề do cha ông truyền lại, khiến các sản phẩm đều có nét đặt trưng và tinh xảo riêng. Sản phẩm gốm sứ cũng từ đó được biết đến xa gần, xuất khẩu đi nhiều nơi trên thế giới.

1. Đi đến làng gốm Bát Tràng như thế nào?

- Xe bus: có lẽ là phương tiện di chuyển tiện nhất và rẻ nhất. Từ các điểm trong thành phố Hà Nội, bạn đi xe bus ra bến trung chuyển Long Biên, sau đó bắt xe 47 đi Bát Tràng. Lên xe và ngồi ung dung cho tới làng gốm.

Xe bus 47 đi Bát Tràng

- Xe máy hoặc phương tiện cá nhân khác: Bạn qua cầu Chương Dương hoặc cầu Vĩnh Tuy, cầu Thanh Trì sau đó rẽ phải đi men theo đê sông Hồng, khi nào gặp biển báo làng gốm Bát Tràng thì là tới. Rất dễ đi.

- Đường sông: cuối tuần đều có chuyến du lịch sông Hồng bằng đường sông đi qua làng gốm Bát Tràng, đền Chử Đồng Tử. Giá tour này khoảng 350.000 – 400.000 đồng/ khách. Bạn hỏi rõ lịch trình xem có đi qua Bát Tràng không nhé.

2. Ăn gì ở Bát Tràng

Hàng quán được bày bán la liệt ở Bát Tràng

Gần khu chợ gốm sứ có khá nhiều hàng quán, bạn có thể thưởng thức món bún chả ở đây cũng khá ngon, ngoài ra cũng có nhiều món ăn khác như bánh tẻ thơm 6000 đồng/cặp, bánh sắn 5000 đồng/ chiếc.

3. Du lịch làng gốm Bát Tràng

Nếu đi xe bus thì bạn sẽ đi bộ từ đầu làng, qua các nhà bán gốm sứ, sâu vào trong làng thì tới khu chợ gốm. Nếu đi xe máy thì bạn phi thẳng vào chợ gốm, vào 1 nhà có dịch vụ nặn gốm và chơi ở đó. Sau khi nặn gốm xong thì sẽ phải đợi để sấy khô, bạn có thể tranh thủ thời gian đi loanh quanh thăm quan làng và chợ.

Ngoài đi bộ loanh quanh trong làng thì bạn có thể lựa chọn hình thức đi xe trâu, giá khoảng 150.000 – 200.000 đồng/xe chở được khoảng 10 người. Thường thì cái này khách nước ngoài đi nhiều. Hiện nay ít khách đi không biết có còn dịch vụ này không nữa. Xe trâu sẽ đưa du khách đi xung quanh làng.

Xe trâu đưa du khách thăm quan làng gốm Bát Tràng

4. Chơi nặn gốm

Du khách chơi nặn gốm ở làng nghề Bát Tràng

Có khá nhiều gia đình cung cấp dịch vụ này. Đây là cách bạn chơi và tìm hiểu cách thức và công đoạn làm gốm. Cách chơi khá đơn giản: chủ nhà đưa cho bạn 1 cục đất to đùng, hơi ẩm 1 chút, cung cấp cho bạn 1 bàn xoay, tiếp đến bạn đặt cục đất giữa bàn xoay và thỏa thích tạo hình cho cục đất đó. Đa số các bạn sẽ làm cốc, làm bát, làm những đồ dùng thường ngày hình tròn. Nếu bạn khéo tay thì có thể nặn hình thù các con vật. Sau khi nặn xong, bạn chuyển sang công đoạn hong khô sản phẩm, mất khoảng 30 phút, trong thời gian này bạn có thể đi chơi hoặc ăn trưa. Kế tiếp bạn tới công đoạn tô vẽ, trang trí cho sản phẩm. Và cuối cùng người thợ sẽ sơn phủ bóng bên ngoài để giữ cho sản phầm được bền hơn với thời gian. Chi phí cho mỗi sản phầm khoảng 30.000  – 50.000 đồng.

5. Chợ Bát Tràng

Chợ có nhiều gian hàng nhỏ, bán đầy đủ loại mặt hàng thủ công mỹ nghệ liên quan đến gốm sứ, từ những gian hàng bát đĩa cao cấp, đồ trang trí mỹ nghệ đẹp mắt cho đến mặt hàng đồ thờ cúng, tiểu cảnh non bộ cho đến những món đồ lưu niệm, cốc chén và các món bát đĩa bình dân. Các bạn nếu có nhu cầu mua sắm thì nên vào chợ, không nên mua ở ngoài vì giá cả có thể đắt hơn một chút.

6. Gia đình làm gốm sứ

Có khá nhiều gia đình làm gốm sứ dọc đường từ đầu làng vào tới tận trong chợ. Bạn có thể ngó nghiêng và vào 1 trong số đó. Khi thăm quan các gia đình này bạn có thể hỏi họ thêm về qui trình làm gốm, lịch sử hình thành, hoặc đơn giản chỉ xem họ làm thôi.

7. Đình làng gốm Bát Tràng

Đình làng nằm ngay cạnh bến sông Hồng, nơi các du khách đi Bát Tràng theo tuyến đường sông sẽ dừng ở đây và đi bộ vào làng. Từ khu chợ bạn hỏi đường ra đình làng người dân sẽ chỉ cho bạn.

8. Resort Minh Hải

Trước khi mới khai trương thì đây cũng có thể coi là 1 điểm vui chơi cuối tuần cho trẻ em và học sinh. Tuy nhiên mấy năm trở lại đây thì dịch vụ và cơ sở đi xuống, nên đa số du khách ít vào. Nếu bạn đi đoàn lớn, cần có chỗ ăn trưa đàng hoàng, sạch sẽ, thì có thể liên hệ đặt ăn tại đây, ít ra vẫn còn có khung cảnh và nhà hàng rộng rãi tiếp đón du khách.

9. Nhà Vạn Vân

Nhà Vạn Vân nằm cuối làng, với mái phủ kín cây xanh. Trong nhà trưng bày hơn 400 món đồ gốm sứ cổ từ thế kỷ 15 đến 19. Nhà Vạn Vân do anh Trần Ngọc Lâm, hội viên trung tâm UNESCO nghiên cứu bảo tồn cổ vật Việt Nam, xây dựng vào năm 2002. “Vạn Vân có ý nghĩa là những áng mây lành hội tụ. Nơi đây lưu giữ sản phẩm của các làng nghề, nhiều nhất là gốm sứ Bát Tràng” - anh Ngọc Lâm cho biết.

10. Lịch trình tham khảo đi Bát Tràng

8h00: các bạn tập trung xuất phát đi Bát Tràng bằng xe máy, hoặc đi xe bus tới điểm trung chuyển Long Biên, bắt xe 47 đi Bát Tràng.

9h15: tới Bát Tràng, nếu đi xe bus thì các bạn xuống xe và đi bộ vào làng, đi qua chợ, bạn tới thăm đình làng Bát Tràng trước, sau đó vào lại làng, thăm quan các gia đình làm Gốm, tìm hiểu qui trình sản xuất gốm.

10h30: các bạn tới khu vực quanh chợ gốm, vào 1 nhà nào đó có dịch vụ nặn gốm và chơi ở đây. Khi đợi hong khô sản phẩm thì đi ăn trưa.

12h30: ăn trưa xong, về tô vẽ cho sản phẩm.

13h00: thăm chợ và mua đồ về làm quà.

14h00: là có thể kết thúc chương trình.

Lưu ý khi đi Bát Tràng:

- Mua sắm trong chợ bạn nên mặc cả, cũng như khi đi chợ thôi. Kiểm tra hàng trước khi ra khỏi shop, vì có thể có lẫn hàng lỗi, hàng kém chất lượng.

- Đi lại trong chợ nên cẩn thận, vì chủ hàng bày biện khá nhiều, đồ gốm sứ thì dễ vợ, vô ý làm vỡ lại bị đền tiền.

- Nếu mua các đồ lớn, cồng kềnh bạn nên nhờ chủ shop chuyển hàng về tận nhà, tránh tình trạng đồ bị vỡ, hỏng hóc trong công đoạn vận chuyển

- Nếu có dự định đi mua đồ thì nên mua sau cùng để đỡ phải cầm, vướng khi đi chơi các điểm khác.