Nam Định là thủ phủ của nhà thờ miền Bắc, trong đó phải kể đến nhà thờ đổ nằm trên bãi biển Xương Điền, xã Hải Lý, huyện Hải Hậu. Trước sự xâm lấn của nước biển, giáo dân trong vùng đã 3 lần chuyển nhà thờ vào đất liền. Và đến nay, một phần quần thể kiến trúc gồm nhiều nhà thờ lớn nhỏ dần bị nước biển nhấn ngập, trong đó có nhà thờ đổ Trái Tim.

Tuy nhiên, chính cảnh tượng tiêu điều, hoang tàn này lại làm nên sức hút kỳ lạ cho nhà thờ đổ. Tòa kiến trúc cũ kỹ đứng hiên ngang giữa biển trời, nắng gió, bờ cát mà vẫn toát lên vẻ đẹp hoang sơ, bình dị. Thời điểm nhà thờ đổ Trái Tim đẹp nhất là lúc bình minh hoặc hoàng hôn, khi những tia sáng mảnh mai tan ra, chan hòa vào không gian, tạo nên một cảnh tượng vô cùng choáng ngợp.

Năm 1943, nhà thờ đổ Trái Tim được xây dựng trên nền móng nhà thờ Madalena theo kiến trúc cổ, theo thiết kế của kiến trúc sư người Pháp. Tuy nhiên, quá trình biển lấm và xâm thực khiến công trình kiến trúc này dần bị phá hỏng. Từ năm 1996 đến nay, nhà thờ đổ bị bỏ hoang. Giờ đây trên bãi biển Xương Điền, ngoại trừ những triền cát trắng mịn, còn có nhà thờ đổ Trái Tim đứng im lìm bên cạnh, vẽ nên cảnh vừa đơn độc vừa hùng tráng.

Không ít du khách cũng như các cặp đôi đến chụp ảnh cưới thừa nhận, họ bị thu hút bởi hai mặt trái ngược của thờ là vẻ hoang tàn – lộng lẫy, cô đơn – sôi động giữa biển trời tấp nập, nhộn nhịp hoạt động mua sắm của các ngư dân làng chài.

Nhà thờ như là nơi hội tụ, giao thoa, kết nổi gió, cát, biển, trời, mang vẻ đẹp ngỡ ngàng. Đó là cảnh tượng thanh bình khi hoàng hôn buống xuống. Là lúc những con thuyền từ xa dần vào bờ, neo đậu trên bãi, ngư dân tựa lưng nghỉ ngơi trên vách tường bị thời gian bào mòn, lộ rõ từng viên gạch sau lớp vữa đã bong tróc, hoặc những mảng tường ẩm ướt phủ kín rêu xanh.

Dù là tàn tích đó nhưng có một mầm sống đang hồi sinh trên mảnh đất đầy phế tích, cũ kỹ, hỏng hóc. Đó là tình yêu được chuyển hóa và gửi gắm tới biển trời quê hương.

Những khoảng khắc đẹp về nhựa sống của tuổi trẻ, của lòng nhiệt huyết, của những hoài bão, đam mê đã được ghi lại chân thực bên bãi biển với vẻ đẹp hoang sơ của nhà thờ đổ.

Không những thế, đây cũng là điểm đến thơ mộng dành cho những đôi lứa đang yêu.

Nhà thờ đổ ngày nay chỉ còn vài bờ tường, cột trụ còn sót lại, những họa tiết chạm khắc đã dần bị mài mòn bởi gió, nước nhưng vẫn có sức sống mãnh liệt trong lòng các giáo dân, những người dân sống xung quanh và cả du khách. Trải qua bao gió mưa, dông bão, công trình vẫn hiên ngang tồn tại, là điểm xuất phát cũng như điểm đích của mỗi con thuyền khi ra khơi. Đứng im đó, một mình, nhà thờ đổ như âm thầm chào đón, dõi theo và mong chờ những chuyến ra khơi của ngư dân bình an quay trở về với ghe đầy tôm cá.