Khu vực Hà Nội

1. Trường THPT Việt Đức (117 tuổi)

Trường THPT Việt Đức là trường trung học lâu đời nhất Hà Nội

Chính thức được thành lập năm 1955 nhưng có lẽ lịch sử của trường Việt Đức bắt đầu từ năm 1897, cùng với sự ra đời của trường dòng có tên Puginier. Sau ngày giải phóng thủ đô (10/10/1954), trường được đặt tên là Trường phổ thông cấp 2 – 3 Hà Nội. Đến năm 1970 thì tách thành 2 trường là PTTH Việt Đức (học buổi sáng) và PTTH Lý Thường Kiệt (học buổi chiều). Năm 1977, 2 ngôi trường trên sáp nhập thành trường THPT Việt Đức ngày nay.

Thời điểm này, Việt Đức luôn nằm trong top những ngôi trường tiên tiến xuất sắc của thủ đô Hà Nội. Đây cũng là nơi đào tạo nhiều danh nhân như: Chủ tịch quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, phó thủ tướng Phạm Gia Khiêm, Giáo sư - Bác sỹ Tôn Thất Bách, nhạc sỹ Trần Tiến, nhà thơ Lưu Quang Vũ…

2. Trường THPT Chu Văn An (106 tuổi)

Trường Bưởi xưa...

...là trường Chu Văn An ngày nay

Trải qua hơn 100 năm tuổi, trường Bưởi (Chu Văn An) vẫn giữ nguyên những nét đặc trưng của kiến trúc thời Pháp

Hiếm có 1 ngôi trường THPT nào tại Hà Nội có truyền thống lâu đời như trường THPT Chu Văn An. Ngôi trường được người Pháp thành lập năm 1908, tính đến nay đã tròn 106 tuổi.

Ban đầu, trường có tên là trường Trung học Bảo hộ, nhưng người Hà Nội thường gọi đó là trường Bưởi vì nằm trên vùng Kẻ Bưởi và cũng nhằm thể hiện lòng yêu nước các học trò thời ấy.

Mặc dù được lập ra để đào tạo nhân viên cho bộ máy cai trị, nhưng nhiều học sinh của trường đã trở thành những nhà cách mạng ưu tú. Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng đã từng dạy học tại đây.

Đến năm 1945, trường đổi tên thành Chu Văn An - một vị danh sư nổi tiếng thời Trần.

Hiện nay, trường THPT Chu Văn An vẫn nằm tại số 10 phố Thụy Khuê, ngay bên cạnh hồ Tây và vẫn bảo tồn được lối kiến trúc độc đáo từ thời Pháp.

3. Trường THPT Trần Phú (95 tuổi)

Trường Trần Phú vẫn giữ được nét kiến trúc cổ xưa

Tiền thân của trường THPT Trần Phú là hai trường trung học Grand Lycée và Petit Lycée, thành lập năm 1919. Sau nhiều lần đổi tên, chia tách, sáp nhập, năm 1995, trường được mang tên là THPT Trần Phú và đến năm 2009, đổi thành trường THPT Trần Phú - Hoàn Kiếm để phân biệt với một trường cùng tên trên địa bàn Hà Tây cũ.

Đây cũng là ngôi trường từng có nhiều danh nhân theo học như cố Tổng bí thư Trường Chinh, Giáo sư Hồ Đắc Di… Cũng như trường THPT Chu Văn An hay THPT Phan Đình Phùng, ngôi trường này luôn rợp bóng cây xanh và đặc biệt, vẫn giữ được nét kiến trúc cổ xưa mà ngày nay khó có thể tìm thấy ở các trường THPT trong thành phố.

4. THPT Phan Đình Phùng (91 tuổi)

Cho đến nay, trường Phan Đình Phùng vẫn là một trong những trường THPT hàng đầu Hà Nội

Trường THPT Phan Đình Phùng thành lập từ năm 1923 với tên gọi ban đầu là École Normale Supérieur Đỗ Hữu Vị - viên phi công đầu tiên của Đông Dương. Thời kỳ Pháp thuộc, tên tuổi của trường có thể sánh ngang với các trường cấp 3 danh tiếng khác như trường Bưởi, trường Đồng Khánh.

Hiện nay, trường vẫn giữ tầm vóc là một trong những trường THPT hàng đầu của Hà Nội với điểm tuyển sinh luôn ở mức cao nhất thành phố.

Khu vực Thành phố Hồ Chí Minh

5. Trường THPT Marie Curie (96 tuổi)

Trường Marie Curie có khuôn viên đẹp, được đặt tên theo một nhà khoa học

Trường THPT Marie Curie được đặt tên theo nhà khoa học Marie Curie. Đây cũng là ngôi trường duy nhất giữ nguyên tên ban đầu do thực dân Pháp đặt.

Trong thời kỳ Việt Nam Cộng hòa, Marie Curie là trường trung học tư thục dành cho nữ sinh. Năm 1997, trường được chuyển thành trường THPT bán công cho cả nam lẫn nữ. Trước đây, Marie Curie từng là trường THPT lớn nhất Việt Nam với hơn 5000 học sinh mỗi năm. Năm 2007, trường được đổi lại thành trường trung học phổ thông công lập.

Vào tháng 11 hằng năm, THPT Marie Curie lại tổ chức đêm ca nhạc truyền thống quy tụ nhiều ca sĩ nổi tiếng với 2 mục đích: tạo sân chơi giải trí cho các bạn học sinh và quyên góp tiền cho các hoạt động từ thiện.

6. Trường THPT Lê Quý Đôn (140 tuổi)

Trường Lê Quý Đôn là trường THPT công lập đầu tiên của Sài Gòn

Trường THPT Lê Quý Đôn (phường 6, quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh) được xây dựng năm 1874 và hoàn tất vào năm 1877. Ban đầu, trường mang tên ‘Trường Chasseloup – Laubat’ (Collège Chasseloup – Laubat), nhằm phục vụ nhu cầu đào tạo con em những thực dân người Pháp tại Sài Gòn. Chương trình giảng dạy theo chính quốc, đào tạo từ tiểu học đến tú tài (chương trình Pháp).

Trường được xây dựng đối diện phía bắc của Dinh Ðộc Lập - Dinh Thống Nhất Thành phố Hồ Chí Minh và trở thành trường phổ thông trung học công lập đầu tiên của Sài Gòn. Đến năm 1967, trường được trả lại cho người Việt Nam và trở thành trung tâm giáo dục Lê Quý Đôn. Ngày nay, kiến trúc ban đầu của ngôi trường gần như vẫn còn giữ nguyên vẹn mặc dù đã được trùng tu, sửa chữa.

7. Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai (99 tuổi)

Ban đầu, trường mang tên 'Nữ Sinh Áo Tím'

Ngôi trường khá đẹp với không gian thoáng đãng, nhiều cây xanh

Khi thành lập năm 1915, trường mang tên ‘Nữ Sinh Áo Tím’ do đây là trường nữ học và đồng phục là áo dài tím. Năm 1922, trường được khắc tên chính thức là Collège Gia Long, rồi Lycée Gia Long, sau đó là Trường Nữ Trung học Gia Long năm 1953.

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, trường được chính quyền mới đổi tên thành Trường Phổ thông cấp 2-3 Nguyễn Thị Minh Khai. Niên khóa 1978-1979, Trường giải thể cấp 2, thu nhận nữ sinh lẫn nam sinh, đổi tên thành Trường Trung học Phổ thông Nguyễn Thị Minh Khai tới bây giờ và giữ vai trò là một trong những lá cờ đầu của nền giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh.

8. Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong (87 tuổi)

Trước đây, trường mang tên nhà bác học Việt Nam - Trương Vĩnh Ký

Ngày nay, trường được đổi tên thành THPT Chuyên Lê Hồng Phong

Thành lập từ năm 1927, ban đầu trường mang tên nhà bác học lỗi lạc người Việt với tên gọi trường Lycée Petrus Trương Vĩnh Ký. Đến năm 1990, trường mới được đổi tên thành trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong.

Với lối kiến trúc cổ điển của Pháp, trường Lê Hồng Phong là niềm tự hào của bao thế hệ học sinh không chỉ bởi kiến trúc đẹp mà còn là nơi đào tạo nhiều nhân tài cho đất nước, nơi diễn ra nhiều phong trào yêu nước trong những năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

Ngày nay, trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong là một trong ba trường THPT chất lượng cao của Việt Nam, bên cạnh trường THPT Chuyên Quốc học Huế và THPT Chu Văn An, Hà Nội.

Thành phố Huế

9. Trường THPT chuyên Quốc học, Huế (118 tuổi)

Trường Quốc học là trường THPT đầu tiên ở Huế

Trường Quốc Học (thường gọi là Quốc Học hay Quốc Học – Huế, tên chính thức ngày nay là Trường Trung học Phổ thông chuyên Quốc Học) là một ngôi trường nổi tiếng ở cố đô Huế. Đây là nơi mà chủ tịch Hồ Chí Minh, đại tướng Võ Nguyên Giáp, tổng thống Ngô Đình Diệm và nhiều nhà lãnh đạo nổi tiếng khác từng theo học.

Năm 1896, trường thành lập theo chỉ thị của vua Thành Thái và được Toàn quyền Đông Dương ký quyết định. Lúc mới thành lập, trường có tên là “Pháp tự Quốc học Trường môn”, rồi lần lượt mang tên École Primaire Supérieure, Khải Định, Ngô Đình Diệm và trở về với tên gốc từ năm 1956.

Ngay từ lúc sáng lập, giáo trình được dạy bằng tiếng Việt và tiếng Pháp. Quốc Học được xây dựng trên nền của Dinh Thủy sư (nơi huấn luyện binh lính đường thủy của quân đội triều Nguyễn).

Trường không chỉ là nơi đào tạo ra nhiều bậc hiền tài mà còn nổi tiếng bởi nét kiến trúc độc đáo của sự giao thoa giữa phong cách Á – Âu. Lúc mới thành lập, trường Quốc Học được xây dựng theo kiểu cũ, nhà tranh vách đất với tổng cộng có ba tòa nhà. Đến đầu thế kỷ 20, trường được xây lại theo lối kiến trúc Pháp.

10. Trường THPT Hai Bà Trưng, Huế (97 tuổi)

Sau trường Quốc-học , THPT Hai Bà Trưng là ngôi trường thứ 2 ở Huế sơn màu đỏ

Trường THPT Hai Bà Trưng là ngôi trường cổ kính thứ hai ở Huế sau trường Quốc Học. Trường được thành lập năm 1917. Trong buổi lễ đặt viên đá đầu tiên để xây dựng có sự tham dự của vua Khải Định.

Ban đầu, trường mang tên Đồng Khánh, là trường nữ sinh đầu tiên dành cho nữ sinh cả 13 tỉnh Trung Kỳ trong thời điểm bấy giờ. Khi đất nước thống nhất, trường có tên là trường cấp III Trưng Trắc. Năm 1981, trường đổi tên thành trường THPT Hai Bà Trưng và tên gọi này được sử dụng cho tới ngày nay.

Ngoài việc học văn hóa và nữ công gia chánh (may vá, thêu thùa, làm bánh, làm mứt...), nữ sinh Đồng Khánh còn được học cách nuôi con, cách quản lý gia đình, được rèn luyện phong cách và giao tiếp, đồng thời được học một số môn học cơ bản về cứu thương.

Trường THPT Hai Bà Trưng, Huế cũng nổi tiếng bởi nét kiến trúc độc đáo pha trộn giữa Đông và Tây.

Các tỉnh khác

11. Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu, Mỹ Tho (135 năm)

Trường THPT Nguyễn Đình Chiều (xưa là trường ‘Collège de My Tho’)

Trường THPT Nguyễn Đình Chiều ngày nay

Tháng 3 năm 1879, dưới sự cho phép của thống đốc Nam Kỳ Le Myre De Vilers, tỉnh Mỹ Tho được phép thành lập một trường Trung học lấy tên là trường ‘Collège de My Tho’.

Tiền thân là trường Tiểu học ‘École Primaire’, lúc mới thành lập, trường được xây dựng khá sơ sài, ngoài văn phòng và một phòng thí nghiệm, trường chỉ có dãy lầu một tầng, dùng làm phòng học ở tầng trệt và phòng ngủ cho học sinh ở tầng lầu.

Năm 1953, trường được đổi tên trường thành trường Trung học Nguyễn Ðình Chiểu cho tới nay. Sau khi chấm dứt chiến tranh Việt Nam năm 1975, trường được khai mở lại với thành phần Ban giám hiệu và chương trình giáo dục mới.

12. Trường THPT Châu Văn Liêm, Cần Thơ (97 tuổi)

Trước 30/04/1975, trường nhiều lần thay đổi tên gọi khác nhau (4 lần đổi tên): Collège de Cần Thơ, Trung học Phan Thanh Giản, Trường THCS An Cư 1, Trường cấp 3 thành phố Cần Thơ. Đến năm 1985, Trường được mang tên liệt sĩ Châu Văn Liêm.

Hiện nay, THPT Châu Văn Liêm đã được công nhận đạt chuẩn quốc gia và là trường trung học phổ thông duy nhất của tỉnh Cần Thơ áp dụng chương trình học hai buổi.

13. Trường THPT Ngô Quyền, Hải Phòng (94 tuổi)

Trường THPT Ngô Quyền (Hải Phòng)

Trong lịch sử phát triển, THPT Ngô Quyền đã 3 lần đổi tên. Thời kỳ Pháp thuộc, tên trường là Bonnal. Sau cách mạng tháng Tám năm 1945 thắng lợi, trường đổi tên thành Bình Chuẩn. Năm 1948, trường mang tên vị anh hùng dân tộc Ngô Quyền và giữ mãi cho đến nay.

Đây là ngôi trường lâu đời nhất Hải Phòng, mang đậm nét kiến trúc thời Pháp.

Những người nổi tiếng từng học tại ngôi trường này là Nguyễn Văn Linh (nguyên Tổng bí thư ĐCS Việt Nam, người khởi xướng công cuộc đổi mới đất nước), nhạc sĩ Đỗ Nhuận, nhà thơ Thế Lữ, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng…

Minh Minh