Thành phố cổ Palmyra giữa sa mạc Syria chụp ngày 14/3/2014.

Từ tháng trước, IS đã chiếm quyền kiểm soát thành phố cổ Palmyra, một trong những di sản thế giới quan trọng nhất vùng Trung Đông. Palmyra là di sản thế giới được UNESCO công nhận, có niên đại 2000 năm tuổi.

Thường được biết đến là “cô dâu của sa mạc”, thành phố Palmyra là nơi tập trung các di tích vô giá nằm giữa vùng sa mạc ở phía đông bắc Damascus. Các di tích đều là biểu tượng của thành phố, nằm trên tuyến đường giao thương quan trọng nối Ba Tư, Ấn Độ và Trung Quốc với đế chế La Mã.

Khi trao đổi với CNN tháng trước, nhà sử học người Anh, tác giả cuốn tiểu thuyết Tom Holland chia sẻ: "Đây không chỉ là di tích của lịch sử Trung Đông, nó còn là nơi bắt nguồn toàn bộ nền văn minh văn hóa toàn cầu như: Mesopotamia, Iraq, Syria...". Ông đã miêu tả địa điểm này là một sự hợp nhất đặc biệt giữa kiến trúc Iran cổ điển, quyền thế và sự đa dạng trong kiến trúc Arab. “Palmyra bị hủy diệt không chỉ là một bi kịch đối với Syria mà còn là một mất mát cho toàn bộ thế giới” ông này cho biết. 

Ông Maamoun Abdulkarim - Giám đốc bảo tàng cổ vật Syria cho biết, bốn ngày trước đây ông đã nghe thấy thông tin từ người dân ở Palmyra về việc phá hủy đền thờ.

“IS đã cho nổ tung hai đền thờ Hồi giáo cổ ở Palmyra và đã công bố những bức ảnh về tội ác khủng khiếp đối với các di sản văn hóa của Syria trên facebook” – ông Maamoun Abdulkarim nói.

Những hình ảnh được đăng tải trên website DGAM cho thấy, khói bụi và những mảnh vỡ bay tứ tung trong không khí khi các đền thờ bị hủy diệt.

Theo đó, những di tích khácnhư tượng đại, đền thờ và các tòa nhà lịch sử cũng đã bị đặt mìn, tượng sư tử ở lối vào của bảo tàng Palmyra cũng đã bị phá hủy.

Theo thông tin trên website DGAM, một trong những lăng mộ bị phá hủy là của Mohammed bin Ali - một hậu duệ của Ali bin Abi Taleb, anh em họ nhà tiên tri Mohammed. Lăng mộ nằm ở vùng đồi núi, cách Palmyra 4 km về phía bắc. Mộ của Saddam Hussein cũng bị phá hủy, nhưng may mắn là Babylon vẫn an toàn vì IS không có ý định phá hủy thành phố cổ Babylon.

“Quân đội IS cũng cho nổ bom đền thờ Shagaf (được gọi là Abu Behaeddine), một nhân vật tôn giáo từ Palmyra, có từ 500 năm trước đây. Ngôi đền nằm ở một ốc đảo, cách Palmyra 500m.

Theo báo cáo của Tổ chức Giám sát vì Nhân quyền Syria (trụ sở tại London), thứ 3 vừa qua IS cũng đá phá hủy một ngôi đền ở khu vực Palmyra, nhưng chưa xác định được tên. IS đã cho nổ bom ngôi đền này vì lý do “loại bỏ những địa điểm đa thần giáo” – tổ chức giám sát này cho biết.

Bên cạnh đó, Tổ chức Giám sát vì Nhân quyền Syria cũng cho biết thêm, từ chủ nhật, các máy bay chiến đấu của IS đã thả những quả bom tự chế xung quanh thành phố cổ. Nhưng báo cáo không nói rõ các chất nổ đã được bố trí với ý định phá hủy các di tích vô giá của thành phố hay ngăn chặn quân đội chính phủ đến tấn công Palmyra.

Vài ngày gần đây, đã nổ ra cuộc đụng độ đẫm máu xảy ra trên đường từ thành phố Homs tới Palmyra giữa quân đội IS và quân đội chính phủ.

Phương Nga/CNN