Café sữa đá - thức quà riêng của người Sài Gòn. Ảnh: Internet

Nhắc đến Sài Gòn mà không nhắc đến những ly café sữa đá thì quả thật thiếu sót. Không khó để nhận ra, người Sài Gòn dù bình dân hay sang trọng đều có chung thói quen uống "một ly cà phê sữa đá để mở đầu câu chuyện".

Người Sài Gòn có thói quen mở đầu câu chuyện bằng ly café sữa đá. Ảnh: Internet

Người lao động bình thường thích uống café sữa đá vỉa hè, người sang chảnh thì vào tiệm lớn có máy lạnh, wifi miễn phí. Một cốc café sữa  đá cho ngày mới tốt lành, cho ngày mưa lâm râm nhớ về những điều xưa cũ…

Chẳng ai biết người Sài Gòn có thói quen uống café sữa đá tự bao giờ. Ai đó nói rằng, tại Sài Gòn nắng nóng quanh năm nên những viên đá mát lạnh dễ dàng làm lòng người lắng dịu hơn. Sau những giờ miệt mài lao động mưu sinh, một ly café sữa đá sẽ giúp người Sài Gòn thấy thư thái và bình yên hơn. Cũng có người nói rằng café thì đắng mà sữa lại quá ngọt ngào. Hai vị đắng - ngọt như hương vị của cuộc sống, nên thưởng thức café sữa cũng giống như đang thưởng thức cuộc sống.

Ảnh: Internet

Sáng sáng, những người đàn ông trung niên thường mang ghế ra ngồi trước cửa nhà, gọi một ly café, mua một bao thuốc lá rồi nhâm nhi đọc báo. Những người công nhân tranh thủ uống café, ăn sáng trước khi vào ca, những bạn trẻ rủ nhau café bệt ở khu vực Nhà thờ Đức Bà. Đó là hình ảnh quen thuộc mà bất cứ du khách nào cũng có thể dễ dàng bắt gặp khi đến mảnh đất này.

Thưởng thức café sữa đá cũng giống như thưởng thức cuộc sống. Ảnh: Internet

Những ly café sữa ở Sài Gòn được pha chế đơn giản với ít sữa bên dưới, một chút café đã pha sẵn đổ lên trên, khuấy đều tạo thành màu nâu đặc trưng. Có người thích uống nhiều sữa (hoặc đường) vì không chịu được vị đắng của café. Có người lại thích ít đường để cảm nhận vị café đúng điệu, người khác lại thích cho thêm chút sữa. Một vài người thường gọi café sữa là nâu đá. Sau khi khuấy đều, người bán sẽ cho một ít đá vào, tiếp tục chế một lớp café đen lên. Tại những quán cóc vỉa hè, café sữa đá thường có giá từ 12.000-15.000 đồng.

Ảnh: Internet

Ở Sài Gòn có rất nhiều cách pha chế café khác nhau như café pha phin hay pha sẵn. Café sữa pha phin là một thú vui tao nhã, đặc biệt là vào những ngày mưa. Nhà báo Nicola Graydon từng miêu tả và chia sẻ cảm nhận của mình trên tờ nhật báo nổi tiếng của Anh rằng: "Đó là loại café mạnh, nhỏ giọt từ một phin kim loại nhỏ, bên dưới ly chứa khoảng ¼ lượng sữa đặc. Sau khoảng 15 phút, khi café ngừng nhỏ giọt, bạn sẽ khuấy đều và cho đá vào. Đầu tiên, tôi không chịu được cái ngọt kiểu như vậy. Tuy nhiên sau 3 ngày, tôi bị khuất phục và nghiện cái ngọt “thần thánh” ấy. Thật tuyệt vời khi cảm nhận cái ngọt thanh mát trong cuống họng, điều mà chúng ta không thấy ở một ly latte cổ điển”.

Ảnh: Internet

Còn tôi, tôi thích uống café vợt trong con hẻm trên đường Phan Đình Phùng. Quán nép mình trong con hẻm nhỏ, nơi mà mọi âm thanh xô bồ của cuộc sống ngoài kia dường như ngưng lại và tan trong từng giọt café.

Ảnh: Internet

Ly café vợt thường không có độ sánh đặc như pha phin, nhưng tỏa ra mùi thơm ngào ngạt. Đặc biệt hơn, khi vị ngọt của đường sữa qua đi, vị đăng đắng đậm đà và mùi thơm thoảng của từng giọt café vẫn đọng lại dư vị rất đáng nhớ. Những ngày mưa, người ta đến đây để hoài niệm về những ngày xưa cũ. Hương café thơm phức quyện trong tiếng mưa rơi tí tách và vài người xa lạ cô đơn, im lặng bên ly café dễ khiến người ta liên tưởng về một Sài Gòn thời bao cấp. 

Ảnh: Internet

Không phải ngẫu nhiên mà câu hát: "Sài Gòn cafe sữa đá vẫn mãi như thế ai uống hay chưa? Sài Gòn hàng cây ghế đá vẫn cứ như thế khi nắng khi mưa?..” của Hà Kio thường vang lên trong những quán café. Bài hát được người Sài Gòn ngân nga mỗi khi ngồi café cùng nhau và hàn thuyên đủ chuyện trên trời, dưới bể.

Café sữa đá không chỉ là thức uống mà còn như một dấu ấn, một phong cách, một cách thức rất riêng để biểu đạt trọn vẹn “chất” Sài Gòn.

Hải Đăng